Slaap - Definitie

De biologische klok is een zone in je hersenen die gelijkloopt met een dag van 24 uur, die wordt gedefinieerd door de afwisseling van dag en nacht.

Die cyclus loopt automatisch tussen 23u30 en 24u30, afhankelijk van de persoon. Zonder die synchronisatie zou onze slaap elke dag verschuiven totdat niemand nog op dezelfde uren zou wakker zijn. Om dat te bereiken, werken enkele synchronisatiesignalen tegelijkertijd. Het krachtigste daarvan is licht.
Sinds het begin van de jaren 1900 en de komst van de elektriciteit zijn we wel al 1 à 2 uur slaap per nacht verloren. Licht heeft een heel activerende impact voordat we gaan slapen: het verdringt het gevoel van vermoeidheid en verhindert dat we slaperig worden. Deze ongepaste blootstelling aan licht kan onze biologische klok verstoren en onder meer een impact hebben op onze immuun- en kennisfuncties, slaap, alertheid, geheugen en cardiovasculaire functies.

Ons slaap-waakritme wordt bepaald door onze interne biologische klok.

Deze klok speelt de rol van orkestleider van ons organisme. Bij sommigen loopt ze voor en bij anderen achter, net zoals een wekker. Daardoor kunnen we een onderscheid maken tussen ‘ochtendmensen’ en ‘avondmensen’.

We moeten daarbij vermelden dat slechts 1/4 van de mensen ochtendmensen zijn. Ochtendmensen :

• Staan graag vroeg op en gaan graag vroeg slapen;
• Zijn ‘s ochtends beter in vorm;
• Hebben minder slaap nodig.

Daartegenover staat dat 3/4 van de mensen avondmensen zijn. Avondmensen :

• Gaan liever laat slapen;
• Zijn ‘s avonds beter in vorm;
• Kunnen ‘s ochtends moeilijk opstaan;
• Vallen pas laat in slaap.

Het gevolg is dat avondmensen een slaaptekort opbouwen, dat ze alleen kunnen compenseren door meer te slapen tijdens rustdagen.

Wanneer onze biologische klok ontregeld is, ontstaan er problemen. Mensen die pas laat in de avond slaperig worden, kampen met een vertraagde slaapfase. Mensen met het vervroegde slaapfase-syndroom hebben problemen om wakker te blijven na 19 uur.

Tijdens de nacht doorloopt ons organisme meerdere fasen :

• In slaap vallen : ons lichaam ontspant zich, waardoor de slaap kan intreden. Onze hersenactiviteit en ademhaling vertragen. Als het langer dan 20 min. duurt voordat je in slaap valt, spreken we over SLAPELOOSHEID.
• De slaap is eerst traag en licht : de hersenactiviteit vertraagt, rust treedt in, de ademhaling wordt regelmatig, maar je kan nog geluiden horen.
• Daarna wordt de slaap traag en diep : de slaper is afgesloten van de buitenwereld. Dit is de fase waarin je herstelt van lichamelijke vermoeidheid.
• De paradoxale slaap of REM-slaap : deze fase stemt overeen met je droomfase. We noemen die paradoxaal omdat de hersenen snelle golven uitsturen en de ademhaling onregelmatig wordt alsof je wakker gaat worden, terwijl tegelijkertijd de slaap diep is en het lichaam bijna volledig verlamd is.

Deze vier fasen vormen een slaapcyclus die 1u30 tot 2u duurt.

Er zijn evenveel slaapfasen als het organisme nodig heeft om te herstellen. Gemiddeld zijn er 4 tot 5 slaapcycli die elkaar opvolgen. Dat is de NORMALE SLAAP die een uitgerust gevoel geeft als je wakker wordt.

In het ideale geval kennen we het ritme van onze biologische klok (de beste tijd om te gaan slapen, op te staan, te eten, te ontspannen en te werken) en stemmen we onze behoeften zo goed mogelijk daarop af.
De juiste hoeveelheid slaap tijdens de nacht is individueel bepaald. We moeten zelf nagaan hoeveel slaap we nodig hebben, op basis van onze eigen reacties op de toename of vermindering van onze slaaptijd.

De ideale slaapduur zorgt ervoor dat we ons uitgeslapen voelen en dat we tijdens de dag goed kunnen functioneren.